Iedereen is zich ervan bewust dat we duurzamer moeten gaan leven en dat de circulaire economie heel belangrijk is. Van de grootste organisaties tot aan het individu; iedereen moet zijn steentje bijdragen. Maar hoe pak je dit aan?
In het streven naar een duurzame en klimaatneutrale samenleving speelt de circulaire economie een belangrijke rol. We moeten nu eenmaal zuinig omgaan met de hulpbronnen in de wereld. Zo is circulariteit een van de pijlers onder het Europese milieubeleid. En hoewel de circulaire economie vooral een verschijnsel op macroniveau lijkt te zijn, kun je als individuele organisatie wel degelijk een waardevolle bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door een duurzaam bedrijfsmodel op te bouwen door het optimaliseren van je toeleveringsketen, het verminderen van het klimaateffect van de logistiek, groene aankopen te bevorderen, of de levenscyclus van producten te verlengen. Deze acties zijn gericht op het verhogen van de efficiëntie met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk.
De circulaire economie kunnen we samenvatten als een systeem waarbij de behoefte aan hulpbronnen wordt geminimaliseerd. Er wordt hierbij gekozen voor hulpbronnen die hernieuwbaar zijn en waarvan de waarde wordt gemaximaliseerd tijdens hun levensduur. Het concept is al enkele decennia een bekend fenomeen, waartoe ook het cradle-to-cradle (van wieg tot wieg) principe behoort. Maar we zien pas de laatste jaren dat het is opgenomen in strategisch beleid binnen de EU. Dan hebben we het over het Akkoord van Parijs en de Agenda 2030, die is afgeleid van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Voor het eerst in de geschiedenis hebben regeringen, het bedrijfsleven, de financiële sector en het maatschappelijk middenveld toegezegd om de handen ineen te slaan om deze doelen te bereiken. In het verlengde hiervan is de Europese ‘Green Deal’ tot stand gekomen. Deze reeks aan afspraken moet ertoe leiden dat de EU uitgroeit tot een moderne en concurrerende economie, waarin efficiënt met hulpbronnen wordt omgegaan. Een economische regio waarin tegen 2050 geen netto-uitstoot van broeikasgassen meer is en economische groei wordt losgekoppeld van het gebruik van hulpbronnen.
Verspilling tegengaan en hergebruik stimuleren
Een van de pijlers onder de Green Deal is het in 2020 gelanceerde Circulaire Economie actieplan. In dit plan worden afspraken gemaakt ten aanzien van verspilling en hergebruik van grondstoffen in verschillende sectoren. Dit loopt uiteen van het hergebruik van water in productieprocessen tot het verwerken van accu’s van elektrische auto’s en het vergroenen van de energievoorziening. Het is nu aan de afzonderlijke lidstaten van de EU om deze doestellingen om te zetten in nationale actieplannen. Hierbij gaat het voor een belangrijk deel om het kweken van bewustzijn bij bedrijven en instellingen over nut en noodzaak van de circulaire economie.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
De transitie naar een op duurzaamheid gebaseerd economisch systeem biedt organisaties nieuwe kansen. Het toepassen van circulaire principes in de economie maakt het mogelijk de winstgevendheid te vergroten, banen te creëren en de afhankelijkheid van hulpbronnen te beperken. Wanneer je stappen zet in de circulaire economie, dan betaalt zich dat terug. De vraag is echter hoe je als individuele organisatie concrete stappen kunt zetten in een globaal ecosysteem. Het is raadzaam een stappenplan te formuleren waarin je steeds aanvullende technologieën inzet om de voortgang te meten en stimuleren.
Technologie voor circulariteit
Het stappenplan bestaat idealiter uit een reeks technologieën waarmee je als organisatie je kansen op het gebied van circulariteit in kaart brengt en benut. We kunnen hierin verschillende fasen onderscheiden:
- Diagnose. Je onderzoekt als organisatie de levenscyclus en impact van producten en/of diensten op de domeinen economisch, ecologisch en sociaal. Leg in een dashboard de indicatoren vast die het mogelijk maken de mate van circulariteit van je organisatie te meten.
- Onderzoek kansen en prioriteiten. Op basis van de diagnose identificeer je kansen die je organisatiebreed hebt om circulariteit naar een hoger niveau te brengen en kosten en risico’s tot een minimum te beperken. Vervolgens bepaal je waar de prioriteiten liggen: de aanpak van klimaatverandering kan verder gaan dan operationele effectiviteit en uitgroeien tot strategisch belang.
- Schets een roadmap. Wanneer de prioriteiten zijn benoemd, dan zet je de acties uiteen in een roadmap. Deze gaat gepaard met een resource analyse: qua mensen en kennis, maar ook qua financiën. In deze fase schets je tevens het beheermodel, zodat je de activiteiten (monitoring, governance, etc.) kunt verankeren in de organisatie.
- Uitvoering. De activiteiten uit de roadmap worden uitgerold in de organisatie. Dit gaat gepaard met een verandermanagementprogramma, zodat medewerkers betrokken worden bij de initiatieven. Circulair werken betekent immers per definitie anders werken en iedereen in de organisatie moet het programma begrijpen en bijdragen aan de duurzaamheidsinspanningen.
- Werk samen en deel kennis. De circulaire economie staat in de kinderschoenen. Het is goed om te leren van andere organisaties en om jouw eigen ervaringen te delen. Een bedrijfsfilosofie die respect toont voor het klimaat opent de weg naar vele nieuwe contacten: klanten, leveranciers of partners die waarden op dit thema met elkaar delen.
Het is tijd om actie te ondernemen
Het doorvoeren van de principes van de circulaire economie in je eigen organisatie moet je niet zien als een project. Er zit geen kop en een staart aan; het is een manier van bedrijfsvoering die blijvend is. Laat de technologie voor je werken: meet je vooruitgang, analyseer data en optimaliseer vervolgens de inspanningen. Nu je als organisatie steeds meer verantwoordelijk wordt gehouden voor je klimaatdoelstellingen en -inspanningen, kun je met deze data aantonen dat je op de goede weg bent.
Dit is een ingezonden bijdrage van NTT DATA. Via deze link vind je meer informatie over de mogelijkheden van het bedrijf.